Waterbedrijf Groningen gebruikt water uit de beken van de Drentsche Aa om drinkwater van te maken. Door hevige regenbuien spoelen stoffen, zoals gewasbeschermingsmiddelen, in de sloten die in de beek uitmonden. Boeren rond het Anlooërdiep werken samen om perceelemissie terug te dringen. “Alle veehouders en akkerbouwers doen mee, dat is uniek.”

Perceelsemissie Drentsche Aa

Eén van de projecten van het uitvoeringsprogramma is het maatregelenproject ‘Verminderen perceelsafspoeling en -uitspoeling’, kortweg Perceelsemissie. De boeren rond het Drentse Anloo zijn voor de pilot gevraagd. Het is een uniek gebied, volgens Geertje Enting, projectleider namens Waterbedrijf Groningen en ook zelf boerin in het gebied. “In het gebied, zo’n zeshonderd hectare groot, is zowel veehouderij als akkerbouw. Ook is er geen invloed van stedelijk gebied. Al het water is afkomstig van neerslag en kwelwater uit het gebied zelf. Dat maakt deze locatie uniek.”

Deelname: 100 procent

Alle negentien boeren die grond in gebruik hebben in pilotgebied Anloo doen mee. “Zowel in de veeteelt, als akkerbouw. Dat is uniek,” volgens Enting. “We hebben een deelname van 100 procent. En we hebben er ook echt kritische boeren tussen zitten hoor, maar ook die zijn aan boord.” Die bereidheid was nog hoger dan Enting had gehoopt. “Er is veel welwillendheid en begrip dat water van hoge kwaliteit moet zijn en blijven.”
Bezoek van een adviseur

Hoe dring je die perceelemissie terug? “Door heel specifiek per bedrijf te kijken wat nodig is en gebruik te maken van ervaren adviseurs die het gebied en de boeren goed kennen,” zegt de projectleider. Bij elk bedrijf kwam een adviseur langs om de werkwijze en de status van de percelen goed in kaart te brengen. Ook werden specialisten op het gebied van bodem ingezet. “Die keken onder andere naar de textuur van de bodem. Hoe goed kan bijvoorbeeld neerslag de zandgrond intrekken, dus wat is het infiltrerende vermogen van de bodem?” Daarna bespraken de adviseurs de maatregelen die het beste bij het bedrijf passen bij de boer aan de keukentafel.

Belangrijkste maatregel: water vasthouden

Veel maatregelen zijn vooral gericht op het voorkómen dat neerslag afspoelt naar de sloot én het vergroten van het vermogen van een bodem om water vast te houden. Hoe? “Door bijvoorbeeld akkerranden te maken, die een buffer vormen om het water op te vangen. Zo stroomt het niet naar de sloot,” legt Enting uit. “Zo’n akkerrand zorgt wel tot dertig procent minder afspoeling. Op die randen willen we ook het liefst ondiepe gleuven, zodat het regenwater daarin blijft liggen. De akkerranden worden ingezaaid met wilde bloemenmengsels zodat ze ook bijdragen aan de biodiversiteit en ze zien er prachtig uit.”

Gootjes door de ‘wafeltjesmachine’

Een andere maatregel is door ondiepe infiltratieputjes in de Drentse zandgrond te maken. De fabrikanten van gewasbeschermingsmiddelen, die ook bij het project betrokken zijn, ontwikkelden een machine die de boeren in de volksmond de ‘wafeltjesmachine’ noemen. “Die machine kunnen boeren dan uitproberen om die zelf misschien later aan te schaffen,” aldus Enting.

Ook boerenbelang: raak water niet kwijt

Overigens hebben de boeren zelf ook baat bij het beter vasthouden van water. Enting: “Tot 2017 was het vooral: hoe raak ik water zo snel mogelijk kwijt. Nu met die droge zomers is er een verschuiving naar: hoe houd ik het water op mijn perceel voor de gewassen beter vast? Inzicht in een gezonde bodem, goede gewassen en de juiste maatregelen, daar heb je als boer ook zelf wat aan.”